Chuderlawe dziecko w okularach, które cytuje encyklopedię i wykonuje w pamięci gigantyczne obliczenia. Mały geniusz ogrywający dorosłych w szachy. Niedostosowany społecznie uczeń, który woli czytać niż grać w piłkę. Te stereotypy powielane są w mediach od lat. Jak każdy stereotyp, są krzywdzące i nie odpowiadają rzeczywistości. Co powszechnie uważa się na temat inteligentnych dzieci, a nie jest prawdą? Oto kilka takich błędnych przekonań.

• • zdolne dzieci są niskie, chude, noszą okulary i nie znoszą sportu

Stereotyp głosi, że inteligentne dziecko spędza czas głównie na czytaniu i unika aktywności, w związku z czym jest nierozwinięte fizycznie. Wbrew temu, zdolne dzieci lubią sport i nieraz odnoszą na tym polu ogromne sukcesy. Nie stwierdzono także, aby osoby o wysokim IQ odstawały budową ciała od innych.

• • zdolne dzieci były zmuszane przez rodziców do uczenia się

Inteligencja jest w przeważającej mierze uwarunkowana genetycznie, w związku z czym niemożliwe jest, aby zmuszanie do uczenia mogło przynieść takie efekty, jak wychowanie geniusza. W istocie dowiedziono odwrotnej zależności – dzieci zmuszane do uczenia się są niechętne wobec nauki, dostają gorsze oceny i nie radzą sobie z wymaganiami szkolnymi, podczas gdy dzieci, w których rozwój nie ingerowano, z chęcią i sukcesem pielęgnują swój naturalny dar. Zmuszanie do nauki i wykazywania się zdolnościami ponad wrodzone możliwości rodzi tylko stres i unieszczęśliwia dzieci.

• • zdolności dzieci to zasługa wykształconych rodziców

O ile dostrzeżono związek między wykształceniem rodziców a poziomem inteligencji, o tyle zwrócono uwagę, że wynika to głównie z faktu, że wykształceni rodzice często sami są inteligentnymi ludźmi, więc posiadanie przez nich inteligentnych dzieci jest związane z predyspozycjami genetycznymi. Osoby wykształcone również częściej zapewniają dzieciom korzystne środowisko do rozwoju, ale jest to przede wszystkim rozwijanie naturalnego potencjału, a nie „hodowanie geniusza”. Wykształcenie nie jest jednoznacznie związane z inteligencją i również osoby niewykształcone mają wybitnie zdolne dzieci, a nieraz same są bardzo inteligentne.

• • zdolne dzieci w przyszłości są niezaradne życiowo

Często spotyka się pogląd, że osoby inteligentne są niezaradne życiowo. Takie opinie mogą mieć podłoże w obserwacji, że inteligentne osoby zachowują się niekonwencjonalnie i nie korzystają z gotowych rozwiązań na życie. Można odnieść wrażenie, że dziwaczne zachowania utrudniają funkcjonowanie, jednakże osoby inteligentne odnoszą częściej sukcesy, i to na wszystkich polach życia. Zostają nie tylko wybitnymi naukowcami, ale też cenionymi specjalistami, a także rzadziej się rozwodzą. Dzieje się tak właśnie dlatego, że nie postępują w szablonowy sposób – potrafią się dostosować do zmiennych warunków, szybciej uczą się na błędach i nie ulegają presji otoczenia, aby postępować tak jak wszyscy.

• • zdolne dzieci są dobre we wszystkim

Rówieśnicy, a nieraz także nauczyciele, spodziewają się, że zdolne dziecko jest w stanie rozwiązać najbardziej skomplikowane problemy. Oczekuje się, że inteligentne osoby, niczym postacie z ekranu, dysponują ogromnymi zasobami wiedzy i pomysłów. Prawdą jest, że dzięki inteligencji można uczyć się szybciej i przyjąć więcej wiedzy, ale każdy ma swoje mocniejsze i słabsze strony. Jeden zdolny uczeń wykaże się w matematyce, inny będzie wrażliwym poetą, a jeszcze inny – zapalonym sportowcem. Inteligencja jest tylko narzędziem, ale jego wykorzystanie zależy od każdego z osobna. A – co najważniejsze – nic nie zastąpi ciężkiej i rzetelnej pracy nad zdobywaniem wiedzy.

Warto pamiętać o nieprawdziwości tych mitów, ponieważ ich rozpowszechnianie rodzi frustracje i niezrozumienie po obu stronach.